تاریخچه اربعین و سه روایت درباره آن

اربعین در لغت به معنی چهلم است و در اصطلاح به بیستم صفر ۶۱ هجری قمری مصادف با چهلمین روز شهادت مظلومانه حضرت "امام حسین" (ع) فرزند "حضرت علی بن ابی طالب" (ع) و "حضرت فاطمه زهرا" (س) و امام سوم شیعیان اطلاق می‌گردد.

اربعین، مطابق نظر "شیخ مفید" در "مسارالشیعه" و شاگردش "شیخ طوسی" در "مصباح المتهجد"، زمان بازگشت اهل حرم از شام (دمشق) به مدینه است. همچنین بنا بر نقل ایشان، "جابر بن عبدالله انصاری" صحابی برجسته حضرت محمد (ص) به عنوان نخستین زائر حسین بن علی (ع)، یا لااقل از نخستین زائران او، در این روز وارد کربلا شده و زیارت اربعین را بجا آورده ‌است.

ابراهیم آیتی نیز می‌نویسد:

 «جابر بن عبدالله انصاری … بیستم ماه صفر، درست چهل روز بعد از شهادت امام وارد کربلا شد و سنت زیارت اربعین امام به دست او تأسیس گردید »

البته وجود برخی گزارش‌های تاریخی مبنی بر حضور بازماندگان اهل بیت امام حسین (ع) در کربلا در روز اربعین از عوامل توجه خاص به این روز است. در برخی منابع تاریخی مانند کتاب "نزهه الزاهد" اسیران شام یعنی بازماندگان شهدای کربلا در چهلمین روز شهادت حضرت امام حسین بن علی (ع) به کربلا رسیدند.

 در مورد زیارت اربعین روایات سه گانه ای وجود که مورد اشاره قرار می گیرد:

روایت اول از حضرت امام "حسن عسکری" (ع) است: علامات مؤمن پنج چیز است: اقامه پنجاه و یک رکعت نماز در شبانه روز (هفده رکعت واجب و سی و چهار رکعت نافله)، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن، جبین را در سجده بر خاک گذاشتن و در نماز بسم الله الرحمن الرحیم را بلند گفتن. "شیخ طوسی" در کتاب "تهذیب الاحکام" و "شیخ حرّ عاملی" در وسائل الشیعه این روایت را آورده‌اند. این روایت، اهمیت زیارت اربعین را آن هم در کنار اقامه نماز به عنوان یکی از نشانه‌های مؤمن یا ایمان بیان می‌کند.

روایت دوم: زیارتی است که از "جابر بن عبدالله انصاری"، اولین یا از اولین زائران حضرت امام حسین (ع) در اربعین نقل شده‌است. در این گزارش آمده است که وقتی جابر به "غاضریه" رسید در آب فرات غسل کرد، پیراهن پاکیزه‌ای پوشید، آنگاه قدری از بوی خوش بر سر و بدن پاشید و پابرهنه روانه شد تا نزد سر مبارک امام حسین علیه السّلام ایستاد و سه مرتبه اللّه اکبر گفت. پس افتاد و بیهوش شد، چون به هوش آمد می‌گفت: «السّلام علیکم یا آل اللّه…» جملات جابر در اینجا تقریباً همان زیارت حضرت سیدالشهدا در نیمه رجب است و جز در چند کلمه تفاوت ندارد، که احتمالاً ناشی از اختلاف نسخه هاست. متن کامل این زیارت را "علامه مجلسی" در "بحارالانوار" آورده‌اند.

روایت سوم: این زیارت در کتاب "تهذیب الاحکام "و … آمده که "صفوان "از "جعفر صادق "نقل می‌کند و می‌گوید: «مولایم امام صادق علیه السّلام درباره زیارت اربعین به من فرمود: هنگامی‌که قسمت قابل توجهی از روز برآمده، این زیارت را بخوان…» و این همان زیارت معروف اربعین است.

اربعین حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) بر عموم مسلمان به ویژه کارشناسان رسمی دادگستری تسلیت و تعزیت باد.

                                                                        روابط عمومی

                                                کانون کارشناسان رسمی دادگستری استان آذربایجان شرقی